لاریجانی و پیشنهاد جنجالی قطع اینترنت جهانی: «اینترنت بازی موقوف!»
محمدجواد لاریجانی، رییس پژوهشگاه دانش‌های بنیادی و تحلیلگر مسائل بین‌الملل، در یادداشتی در خبرگزاری فارس، خواستار قطع کامل اتصال اینترنت ایران به شبکه جهانی برای چند ماه شده است. این پیشنهاد که با عنوان «اینترنت بازی موقوف!» مطرح شد، سریعاً به یکی از موضوعات داغ رسانه‌ها و افکار عمومی تبدیل شد. برای نخستین بار، یک چهره سیاسی و دانشگاهی چنین رویکرد رادیکالی را به عنوان راهبرد امنیتی اعلام کرد.
لاریجانی هدف از این اقدام را «ریشه‌کن کردن عناصر نفوذی در فضای مجازی» معرفی کرد. او تأکید دارد که شعارهایی مانند «دسترسی آزاد به اطلاعات» و «تعامل در فضای مجازی» باید در اولویت‌های بعدی باشند. اولویت اصلی باید پاکسازی فضای مجازی از عوامل ناخواسته باشد. این دیدگاه، نشان‌دهنده تغییر نگرش در مواجهه با چالش‌های امنیتی و فرهنگی فضای آنلاین است که امنیت و کنترل را بر آزادی ترجیح می‌دهد.
چرا «اینترنت بازی موقوف!»؟
لاریجانی با انتخاب این عنوان می‌خواهد پایان وضعیت فعلی دسترسی آزاد به اینترنت جهانی را اعلام کند. از نظر او، فضای مجازی به محلی برای «بازی‌های مخرب» تبدیل شده و باید با قاطعیت با آن مقابله کرد. این نگرش پاسخی است به نگرانی‌ها درباره نفوذ دشمنان و تهدیدات امنیتی و فرهنگی.
این پیشنهاد در حالی مطرح شد که کنترل فضای مجازی و توسعه شبکه ملی اطلاعات سال‌هاست در ایران دنبال می‌شود. مسئولان بارها گفته‌اند شبکه ملی اطلاعات به معنای قطع اینترنت جهانی نیست. هدف این شبکه ارائه خدمات بومی، افزایش سرعت، امنیت بیشتر و کاهش هزینه‌ها است. اما پیشنهاد لاریجانی فراتر رفت و دوره‌ای از انزوای کامل دیجیتال را ترسیم کرد.
پیامدهای قطع اینترنت جهانی
اگر این پیشنهاد اجرا شود، پیامدهای گسترده‌ای خواهد داشت. از نظر فنی، قطع اتصال باعث می‌شود کشور از شبکه جهانی جدا شود. این اتفاق اختلال در به‌روزرسانی‌ها، دسترسی به خدمات ابری و برخی زیرساخت‌های داخلی ایجاد می‌کند.
در حوزه اقتصاد، ضربه سخت‌تری وارد می‌شود. کسب‌وکارهای نوپا و سنتی، بانک‌ها، تجارت بین‌المللی، آموزش آنلاین و فریلنسرها با توقف یا مشکلات جدی روبه‌رو خواهند شد. تجارت الکترونیک، شرکت‌های نرم‌افزاری و حتی بخش تولیدی وابسته به ارتباطات خارجی، آسیب می‌بینند. این انزوا می‌تواند باعث افزایش بیکاری و عقب‌گرد اقتصاد دیجیتال شود.
از نظر اجتماعی و فرهنگی، مردم دسترسی به اخبار، آموزش و سرگرمی جهانی را از دست می‌دهند. این محدودیت، نارضایتی عمومی و کاهش آگاهی نسبت به تحولات جهان را به دنبال دارد. تجربه محدودیت‌های قبلی نشان داده که چنین تصمیماتی تأثیرات منفی زیادی روی روحیه و زندگی روزمره مردم دارند.
شبکه ملی اطلاعات یا انزوای کامل؟
شبکه ملی اطلاعات هدفش ایجاد بستری پایدار برای خدمات بومی و مقاوم‌سازی در برابر تهدیدات خارجی است. مسئولان تأکید می‌کنند این شبکه جایگزین اینترنت جهانی نیست و تنها مکمل آن است تا ارتباطات داخلی در شرایط اضطراری برقرار بماند.
اما لاریجانی خواهان قطع کامل ارتباط با جهان برای مدتی مشخص است. این دیدگاه با توسعه شبکه ملی اطلاعات به عنوان راهی برای تاب‌آوری تفاوت دارد. این موضوع در میان کارشناسان و مسئولان بحث‌های جدی ایجاد کرده است. برخی خواستار کنترل بیشترند و برخی هشدار می‌دهند که انزوا مانع رشد کشور می‌شود. کشورهای دیگر زیرساخت‌های داخلی را برای تقویت خود توسعه می‌دهند، نه برای قطع کامل ارتباط با جهان.
قطع اینترنت جهانی در زمان صلح عملی نادر است و پیامدهای منفی شدید دارد. معمولاً چنین اقدامی فقط در شرایط جنگ یا بحران‌های شدید امنیتی به صورت موقت اجرا می‌شود. پیشنهاد لاریجانی در شرایط فعلی بسیار رادیکال است.
اینترنت بازی موقوف!: اولویت‌ها از نگاه لاریجانی
لاریجانی می‌گوید ریشه‌کن کردن نفوذ در فضای مجازی اولویت اول است. آزادی اطلاعات و ارتباط در درجه دوم قرار دارند. این نگاه امنیتی محور، با دیدگاه جهانی اینترنت که فضایی آزاد برای تبادل دانش و فرهنگ است، تفاوت دارد.
بسیاری از نهادهای علمی، فرهنگی، اقتصادی و آموزشی کشور به اینترنت جهانی وابسته‌اند. قطع اینترنت فعالیت‌های آنها را مختل می‌کند و ممکن است نخبگان و سرمایه‌های انسانی و مالی کشور را ترک کنند.
نتیجه‌گیری و نگاه به آینده
پیشنهاد لاریجانی، حتی اگر فقط یک نظر شخصی باشد، زنگ خطری جدی برای آینده اینترنت و اقتصاد دیجیتال ایران است. از آنجا که او فردی بانفوذ است، نمی‌توان این موضوع را نادیده گرفت. جامعه باید با گفت‌وگوی علمی درباره مدیریت فضای مجازی، توازن امنیت و آزادی و آینده دیجیتال تصمیم بگیرد.
کارشناسان باید مردم را درباره پیامدهای خطرناک قطع کامل اینترنت آگاه کنند تا جلوی انزوای دیجیتال و خسارات اقتصادی و اجتماعی گرفته شود. توسعه داخلی بدون ارتباط با جهان، توسعه‌ای ناقص خواهد بود.
