کالبدشکافی رخنه ۵ ساعت و ۱۲ دقیقه‌ای در نوبیتکس؛ نقش اختلالهای اینترنت در تشدید آسیب‌پذیری
بازار ارزهای دیجیتال با تمام پتانسیل‌های خود، همواره در معرض تهدیدات سایبری قرار دارد. صرافی‌های ارز دیجیتال، به عنوان بخش کلیدی این اکوسیستم، هدف اصلی مهاجمان هستند. یکی از رخدادهای مهم اخیر، هک نوبیتکس بود که باعث از بین رفتن بخشی از دارایی کاربران شد. این حادثه، سؤالات زیادی را در مورد امنیت پلتفرم‌ها، سرعت واکنش و تأثیر اختلالهای اینترنت مطرح کرد. ما در این مقاله از آسا راد به بررسی ابعاد این رویداد می‌پردازیم.
رخنه‌ای که در تاریخ ۲۸ خرداد ۱۴۰۴ رخ داد، فقط یک نفوذ فنی ساده نبود. مجموعه‌ای از عوامل دست به دست هم دادند و شرایطی را ایجاد کردند که منجر به افزایش خسارت شد. مدت زمان ۵ ساعت و ۱۲ دقیقه، بازه‌ای حیاتی بود که مهاجمان در آن فعال بودند. این زمان یا از آغاز حمله تا شناسایی کامل ادامه داشت یا دوره‌ای بود که تلاش‌ها برای مهار حمله انجام می‌شد. در هر صورت، طولانی بودن این بازه اهمیت سرعت واکنش در دنیای ارزهای دیجیتال را نشان میدهد.
بر اساس اظهارات نوبیتکس، فعالیت‌های مشکوک از چند روز قبل آغاز شده بود، اما اوج حادثه در صبح ۲۸ خرداد رخ داد. چیزی که این حادثه را خاص می‌کند، عدم واکنش سریع و مؤثر در ساعات اولیه است. در این مدت، مهاجمان فرصت اجرای برنامه‌های خود را داشتند و تیم امنیتی با موانعی مواجه بود.
برای تحلیل فنی دقیق، نیاز به اطلاعات و لاگ‌های رسمی است. اما این بازه زمانی طولانی نشان میدهد که سامانه‌های هشداردهنده یا فرآیندهای واکنش اضطراری نتوانستند عملکرد مؤثری داشته باشند. در اینجا فرضیه دخالت عوامل بیرونی، به‌ویژه اختلالهای اینترنت، مطرح می‌شود.
اختلال اینترنت چگونه به هک نوبیتکس کمک کرد؟
مسئولان نوبیتکس اعلام کردند که یکی از عوامل تشدید حمله، وضعیت نامناسب اینترنت کشور در زمان حادثه بود. این اختلالها در چند بخش اثرگذار بودند:
۱. کندی در تخلیه کیف پولهای داغ: انتقال داراییها به کیف پولهای سرد نیاز به اینترنت پرسرعت داشت. اختلالها این فرایند را کند کردند و باعث افزایش خسارت شدند.
۲. تأخیر در هشدارها: سیستمهای امنیتی برای دریافت هشدارهای لحظه‌ای به ارتباط مداوم نیاز دارند. قطع یا کندی اینترنت باعث تأخیر در شناسایی فعالیت‌های مشکوک شد.
۳. اختلال در اعمال تدابیر امنیتی: برخی اقدامات فوری مانند مسدودسازی IP یا تغییر تنظیمات امنیتی نیازمند دسترسی به ابزارهای آنلاین است. اختلال اینترنت اجرای این اقدامات را دشوار کرد.
۴. مشکل در ارتباطات داخلی: اعضای تیم‌های امنیتی و فنی، که در نقاط مختلفی بودند، نتوانستند به‌خوبی با هم ارتباط بگیرند. این موضوع هماهنگی را کاهش داد.
۵. دسترسی محدود به منابع تحلیل تهدیدات: تیم امنیتی نیاز داشت به پایگاه‌های داده تهدیدات یا سرویس‌های بررسی بدافزار دسترسی داشته باشد. این منابع به دلیل اختلال قابل استفاده نبودند.
۶. چالش در بازیابی سیستم: پس از مهار اولیه حمله، اختلال اینترنت مانع دسترسی به سرورها و راه‌اندازی مجدد سامانه‌ها شد. به همین دلیل بازیابی به تأخیر افتاد.
بنابراین، اختلالهای اینترنت، چه به‌صورت مستقیم و چه غیرمستقیم، عملکرد تیم امنیتی را تضعیف و فرصت مناسبی برای مهاجمان ایجاد کرد.
تحلیل مراحل هک نوبیتکس
حملات سایبری معمولاً در چند مرحله انجام می‌شود: شناسایی هدف، نفوذ اولیه، تثبیت دسترسی، حرکت جانبی، جمع‌آوری اطلاعات و سرقت منابع. به نظر می‌رسد اختلال اینترنت در مراحل پس از نفوذ اولیه اثر بیشتری داشته و باعث افزایش خسارت شده است.
اگر ارتباط با ابزارهای تحلیلی قطع شود، شناسایی الگوهای حمله دشوار می‌شود. همچنین، سیستمهای خودکار جلوگیری از نفوذ در صورت عدم دسترسی به به‌روزرسانی‌ها نمی‌توانند عملکرد مناسبی داشته باشند.
سؤال اینجاست که تیم امنیتی نوبیتکس در آن ۵ ساعت و ۱۲ دقیقه چه می‌کرد؟ آیا از ابتدا متوجه نفوذ شد اما نتوانست اقدام کند؟ یا اینکه متوجه نفوذ نشده بود؟ پاسخ نوبیتکس نشان میدهد که شناسایی انجام شده بود اما مقابله با مشکل مواجه شده است.
واکنش نوبیتکس و درسهایی برای آینده
نوبیتکس پس از حادثه، اطلاعرسانی شفاف داشت. اما مشکلات زیرساختی حتی در زمان بازیابی نیز ادامه یافت. تأخیر در دسترسی به دیتاسنترها باعث شد بازگشت پلتفرم به حالت عادی زمان‌بر باشد.
هک نوبیتکس نکات مهمی را روشن کرد:
- نیاز به برنامه واکنش به حادثه مقاوم در برابر اختلالهای اینترنت.
- استفاده از سامانه‌های نظارتی محلی که به اینترنت خارجی وابسته نیستند.
- ایجاد کانال‌های ارتباطی پشتیبان برای شرایط بحران.
- اطلاعرسانی سریع و شفاف به کاربران.
- همکاری نزدیک با نهادهای قانونی و امنیتی.
حادثه نوبیتکس نشان داد که امنیت سایبری در ایران نه‌تنها به تدابیر داخلی بلکه به پایداری اینترنت کشور نیز وابسته است.
چالش‌های آینده امنیت پلتفرم‌های مالی
با رشد کاربران و افزایش معاملات، امنیت پلتفرم‌های ارز دیجیتال باید اولویت اصلی باشد. سرمایه‌گذاری در زیرساخت فنی، آموزش نیروهای متخصص و همکاری با نهادهای مرتبط ضروری است.
در عین حال، کاربران هم باید با رعایت نکات امنیتی مانند استفاده از رمز عبور قوی، فعالسازی احراز هویت دو مرحله‌ای و عدم کلیک روی لینکهای مشکوک از دارایی خود محافظت کنند.
این حادثه، فراتر از یک رویداد امنیتی، یادآور اهمیت تقویت تاب‌آوری ملی در برابر تهدیدات سایبری و زیرساختی است. پرداختن به این مسائل می‌تواند مسیر توسعه ایمن بازار رمزارز در ایران را هموار کند.
توصیه نهایی :
هک نوبیتکس یک هشدار جدی بود. این رویداد ثابت کرد که تهدیدات سایبری می‌توانند از ضعف‌های زیرساختی نیز تغذیه شوند. صرافی‌ها باید آماده سناریوهای بحران ارتباطی باشند و کاربران نیز نقش خود را در امنیت جدی بگیرند.
در نهایت، بهبود کیفیت اینترنت ملی می‌تواند به طور مستقیم از پلتفرم‌های مالی و کاربران آن‌ها محافظت کند. آسا راد امیدوار است این تحلیل باعث افزایش آگاهی درباره امنیت در حوزه رمزارز شود.
